Amerika’da Yaşam- Asgari Ücret- Vergi Kesintiler ve Yaşam Maliyeti

Amerika Birleşik Devletleri, dünyanın en büyük 3. Ülkesi olmakla birlikte, en popüler olanı unvanını da taşıyor diyebiliriz. Yaşam alanı olarak dünyada merkezi bir konum olan ve göçmenlerin en çok tercih ettiği ülkelerden ABD’de yaşam nasıl? Yaşam maliyetli mi? Bilmenizde yarar olacak bilgiler neler? Vergi sistemi ve asgari ücret hakkında bilinmesi gerekenler…

ABD ‘de Yaşam

Bilindiği üzere çoğu ülkeden farklı olarak eyalet sistemi ile yönetilen Amerika Birleşik Devletleri’nde, farklı alanlarda anayasal olarak farklı değişiklikler bulunabiliyor ve buralardaki yaşam maliyetlerinin de benzer olduğunu söyleyemeyiz. Ayrıca bir eyalet ile bir diğer eyaletteki kültürel yaşam, toplumsal normlar vs. da buna takriben değişiklik gösterebiliyor.

Bu nedenlerden dolayı öncelikle gideceğiniz/ gitmek istediğiniz şehri seçmenizde fayda var. Ardından o şehrin bağlı olduğu eyaletlerin yasalarını ve sadece oraya mahsus özelliklerini öğrenebilirsiniz. Bir diğer bilmeniz gereken ise pahalılığın eyaletten eyalete farklılık gösterebiliyor oluşu.

Ev üzerinden verilebilecek bu örnekte, iki ev var. Birincisi Texas’ta müstakil, bahçeli bir ev. (1000$), diğeri ise 1+0 New York Times meydanına yakın. (2500$) bu durumdan çıkarabileceğiniz yan sonuç da şu şekilde olacaktır: Bu fiyat farkına takriben bütün ek gelirleriniz de aynı şekilde artış göstermiş olacak.

Genel olarak ABD’deki durumu ele alacak olursak buradaki en önemli faktör elbette kişinin mesleği ve ekonomik geliri. Her bütçe için ise birkaç avantaj şu:

• ABD’de Türkiye’ye oranla araba, petrol, elektronik cihazlar, tekstil gibi ürünler çok daha uygun fiyatlarla satışa sunuluyor. Alım gücü de bu nedenle yüksek bir ülke. Ayrıca ülkemizle dolar kurunda şu anlık 7,44₺ gibi bir fark da olduğundan, gittiğinizde ABD’nin ucuz olduğunu bile düşünebilirsiniz.

Başlıca Ortalama Temel İhtiyaç Fiyatları İse Şu Şekilde:

• Ortalama bir otomobil: 20.000$-30.000$
• Benzin (1lt.) : 0,6$
• Araç vergileri/ sigorta: 150$-200$
• Kablo TV ve İnternet: 100$
• Su, Elektrik, Doğalgaz: 150$ (ABD’de bu tür ihtiyaçlar genellikle ev kiralarının içinde aylık olarak ödenebiliyor)
• Sağlık sigortası: 50$ (Öncelikle ABD’deki belki de en dezavantajlı olabileceğiniz konulardan olan sağlık; maliyetli ve sisteminin doğru olmadığı konusunda halk tarafından eleştiri alan bir kavram. Bu nedenle gider gitmez sağlık sigortanızı yaptırmanızda fayda var.)

Faydalı Olabilecek ABD Hakkında Diğer Bilgiler

• aşımda genellikle şahsi taşıt ve petrol fiyatlarının uygun olmasından dolayı çoğu kişi hususi araba kullanıyor.
• Reşit olma yaşı diğer ülkelere kıyasla biraz daha erken olan Amerika Birleşik Devletleri’nde, reşitlik yaşı gençler için 16 olarak belirlenmiş. Örneğin 16 yaşındaki bir genç kolaylıkla ehliyet alabiliyor. Fakat reşitlik kuralları her ülkedeki gibi de değil. Örneğin yasal olarak 21 yaşınıza gelmeden alkol alım hakkınız bulunmamakta.
• ABD oldukça özgürlükçü bir ülke. Milyonlarca farklı kültürden, dinden dilden ve ırktan insanın bir arada yaşadığı bu yere gitmeden önce tabularınızı ve önyargılarınızı bir kenara bırakmadığınız takdirde sosyal yaşantınızda sıkıntılar yaşayabilmeniz gayet olasıdır.
• Amerika Birleşik Devletleri’nde sokaklar isimlerden ziyade numaralandırıldığı için, navigasyon yardımıyla adres bulmanız oldukça kolay hâle geliyor.
• Türkiye’de ve diğer dünya ülkelerine nazaran ABD’de ürünlerin vergileri fiyat listelerine eklenmez. Kasada ödediğiniz anda eklenir.
• Şehre uzak evler tutmaktan fazla çekinmemekte fayda var çünkü akıcı otoyollar nedeniyle merkezlere ulaşmanız çok kısa bir sürenizi alacaktır.
• Eğer eğitiminiz için Amerika Birleşik Devleti’ni seçtiyseniz veya çocuğunuz seçtiyse, ülkede ikinci ana dilin İspanyolca olduğunu aklınızdan çıkarmamalısınız. (Türkiye’de Almanca, Kanada’da Fransızca) Meksika ve Latin kökenli birçok vatandaşı bulunan ABD’de, sayıca diğer göçmen veya topluluklardan fazla oldukları için İspanyolca bir diğer dil olarak zorunlu öğrenime sunulmuş.

ABD’de Vergi Sistemi (Tax System)

Federal, Eyaletlere bağlı ve yerel vergiler olarak üç kısma ayırabileceğimiz Amerika Birleşik Devletleri vergileri, Türkiye’deki gibi KDV (Katma Değer Vergisi) gibi değildir ve yine yukarıda belirtildiği üzere eyaletlere göre vergiler değişiklik gösterebilmektedir.

Peki, ne kadar vergi ödemeniz gerektiğini ne şekilde hesaplayabileceksiniz? “AGI – Adjusted Gross Income – Tespit Edilmiş Brüt Gelir” (Brüt: kişinin kesintisiz aldığı “maaş”.) Sizin yıllık geliriniz anlamına geliyor. Federal gelir verginizi hesaplamakta kullanılan ilk basamak bu olacaktır. Ardından, “Vergi Kesintileri (Tax Deductions)”, vergilendirildiğiniz gelirinize ulaşmanızı AGI den düşerek sağlayan giderlere verilen addır.

Ve gelirinizle vergi tutarlarınızın hep doğru orantıda ilerleyiş gösterdiğini de aklınızdan çıkarmamalısınız. Yani basitçe maaşınız ne kadar düşük ise, ödemeniz gereken vergi meblağlarınız da bir o kadar düşük olacaktır. Bu nedenle bir diğer kavram “Aşamalı Vergi (Progressive Taxation)” ortaya çıkar.

Gelir seviyenizin artış göstermesi durumunda vergi oranlarının yükselmesi kaçınılmazdır. Vergiye tabii olan en zenginler için ABD, %10 ila %39 gibi rakamlara kadar çıkabilen vergiler ile aşamalı bir sistem uyguluyor.

Burada Vergi İndirimlerine nazaran daha avantajlı diğer bir seçenek “Vergi Kredileri (Tax Credits)”. Bu kredileri devlete ödemekte yükümlü olduğunuz borçlarınızı ödemek amacıyla kullanmak mümkün. Vergilere ait indirimlerden ise vergi kredileri direkt olarak verginizden düşürüleceği için, vergi kredileriniz vergi indirimlerine kıyasla daha önemlidir.

Bir diğer vergilerinizle alakalı adım ise “Standart Kesinti (Standart Deduction)” vergi ödemeye yükümlü insanların gelirlerinden elde edebilecekleri sabit para miktarı anlamına geliyor. Bu miktarlar ise elbette ülkedeki enflasyon oranlarına dayandığı için, seneden seneye veriler farklılık gösteriyor.

Bu indirim yöntemini ise çoğu kişi yerel vergiler, bağışlar gibi fiilî kesintileri belirlemeyi ortadan kaldırdığı için bu şekilde kullanıyor. Ev kredisi, kaza ve hırsızlık kayıpları, geri ödemesi yapılmayan çalışanların giderleri ve diğer özel vergilerle indirimlerden meydana gelen “Ayrıntılandırılmış Kesintiler (Itemized Deductions)” yine AGI den kesinti yapılır. “Muafiyet (Exemption)” başlığı sayesinde de, IRS (International Revenue Service –Milli Gelir Dairesi)’ne bağlı olarak, bakmakla yükümlü olduğunuz kişileri (eşiniz, çocuklarınız vb.) vergiden bir muafiyet talep etmek için kullanabilirsiniz.

Burada ABD’de vergi kaçakçılığının en büyük suçlardan biri olduğunu kolaylıkla anlayabileceğimiz bir kavram olan, “Gönüllü Uyum (Voluntary Compliance).” ABD’deki vatandaşların neredeyse tamamı vergilerine tabii olur ve öder. Ve vergilerle alakalı son kabaca bilmeniz gereken başlık:

“Vergi İadesi yani Stopaj (Withholding)”, siz maaş almadan önceki vergi meblağlarınızı maaşınızdan veya diğer gelir kaynaklarınızdan alan şeydir. IRS hesabınıza yatırmış olduğunuz bu devlet tarafınca el koyulmuş vergiler, iadenizi yaptığınız anda size geri ödenir.

Amerika’da Asgari Ücret

(Life Salary, Bottom Wage) gibi tabirler ile ifade edilen Asgari Ücret, Türkiye’nin aksine aylık değil de saatlik hesaplanıyor. Ayrıca asgari ücretler de aşamalara ayrılmış durumda. Üçe ayrılan bu ücretler: Düşük (Low), Ortalama (Average) ve Yüksek (High) şeklinde sıralanıyor. 2019 verilerine göre ise Amerika Birleşik Devletlerinde minimum maaşın saati 7,25$.

Düşük seviyedeki bir maaşın yıllık ücreti 24.000$ (178.000 Türk Lirası), ortalama seviyedeki bir maaşın yıllık ücreti ise 94,700$ (700.430 Türk Lirası), yüksek seviyedeki bir maaşın yıllık geliri de 423.000 (3.145.000 Türk Lirası) hatta istatistiklere göre daha da yükseklere çıkabildiği söyleniyor. Buradan çıkarabileceğimiz sonuç da ABD’de gelir seviyenizi yükselttiğiniz takdirde dilediğiniz konforda ve lükste yaşamanız mümkün.